Ağustos ayı içinde üç bayram kutlanır: СПАС МЕДОВЫЙ (Bal Bayramı), СПАС ЯБЛОЧНЫЙ (Elma Bayramı) ve СПАС ОРЕХОВЫЙ (Ceviz Bayramı). Hepsi dini ve hasat ile bağlantılı bayramlardır. СПАС Bayramı adını, Mesih’in Kurtarıcı isimlerinin birinden türetilmiştir ve tahmin ettiğiniz gibi, onun eylemleriyle ilgilidir. Bunların ikisinin tarihi, İstanbul tarihiyle ya da Konstantinopol ile iç içedir. Haydi çözmeye çalışalım!
Birincisi, 14 Ağustos’ta СПАС МЕДОВЫЙ. Atalarımız, o gün, kovandaki balın hazır olduğunu ve onun toplanabileceğine inanıyormuş. Ama toplanan bal hemen yenmez, önce kilisede kutsanırmış. Bu bal, iyileştirici ve yararlı olarak kabul edilirmiş. Oradan da bal kvas’ı haşlanıp gelen herkese ikram edilirmiş. Bu tarihte tutulan oruçlardan biri olan Ouspensky başlıyormuş. Et ve balık yemek yasakmış ve geleneğe göre, yağsız hamurdan fırında bal ve zencefilli kekler pişirilip, kvas içiliyormuş.
Ayrıca bu bayram МОКРЫЙ СПАС ya da СПАС НА ВОДЕ (Su Bayramı) olarak adlandırılır. Eski Konstantinopol’de (şimdi İstanbul) bir gün korkunç bir hastalık başlamış. Kimse onunla nasıl başedeceğini bilmiyormuş. Rahipler uzakta Ayasofya için değerli kutsal haç parçası (İsa’nın çarmıha germiş olan) almaya karar vermiş ve tüm yakın tabii su kaynakları yardımıyla kutsanmış ve bu sayede hastalık kaybolmuş. Slavlar, eğer bugün nehirde ya da gölde yüzeceklerse, bütün günahların yıkanacağına inanırlarmış. O gün yüksek sesle konuşmak ve gürültü yapmak yasaklanmış. Akşamları masada toplanıp, bir kaşık bal ile akşam yemeğine başlarlarmış ve yemek için Tanrıya şükrederlermiş.
19 Ağustos, СПАС ЯБЛОЧНЫЙ (Elma Bayramı) bayramı kutlanıyor. İsa’nın başkalaşımı kilise bayramı ile çakışmış ve tam o gün elma yemeye başlamasına izin verilmiş. Kilisede masalar yerleştirilmiş ve insanlar olgunlaşan her şeyi getirip bırakırmış; salatalık, bezelye, patates, şalgam, meyveler ve tabiki elmalar. Onlar tam bugün olgulaşırmış. Kutlamadan sonra her şey gelenlere ikram edilirmiş, ama eski zamanlarda – fakirlere ve hastalara dağıtılırmış.
Ayrıca bugün ev hanımları kış için sebze ve meyveler hazırlamaya başlıyormuş, çünkü sonbahar yaklaştığı için havalar giderek daha da soğumaya başlıyordu. Elma kurutulmuş, ıslatılmış, reçel ve kompostosu yapılırmış, elmalı lezzetli yağsız börek pişirirlermiş.
29 Ağustos – Fındık Bayramı, orman cevizleri olgunlaşırmış. Bu bayramın ikinci adı ХЛЕБНЫЙ СПАС (Ekmek Bayramı) dır. Bu zamana kadar, ekmek hasadı bitmiş olup taze undan somun pişirilmiş. Hanımlar keten bezlerinin dokumasını bitirirlermiş. Bir kısmı satılırmış,kalanları ise bütün aile için kıyafet dikmekte kullanılırmış. Bu nedenle, bayramın üçüncü bir ismi de ХОЛЩОВЫЙ СПАС. Bu isim İncil efsanesiyle bağlantılıymış. Yüzünü yıkayan İsa bir havlu ile yüzünü silmiş ve havlunun üzerine onun yüzü oyulmuş. Uzun bir süre boyunca havlu Edessa şehrinde (modern Yunanistan topraklarında) tutulmuş ve daha sonra Konstantinopol’e transfer edilmiş. Bu tam 29 Ağustos’ta olmuş.
Bugün öğlen vaktinde kiliseye gidiliyormuş, taze ekmeği ve ceviz hasadını kutsayıp, kuyuları temizleyip , fındık ağacından venik ile hamama gidiliyorlarmış.Fındık dallarının nazar ve hastalıklara karşı koruduğuna inanılıyormuş. İnsanlar üçüncü СПАС Bayramın’dan sonra sonbaharın geldiğini söylüyormuş.
Gördüğünüz gibi, halk, putperest ve Hristiyan gelenekleri bu üç bayramın tarihi içinde iç içe geçmiştir. İnsanlar bugünlerde bal, fındık ve elmaların özellikle yararlı olduklarına inanıyorlarmış çünkü onlar yeryüzünün tüm pozitif ve iyileştirici enerjileriydi. Toprak ise Slavlar için kutsal olduğu kabul edilirmiş.
Foto: dpchas.com.ua/pozitivnye-novosti
ПО материалам https://www.culture.ru , https://sputnik-georgia.ru, https://www.kp.ru и книги «Русский народ. Культура, обычаи, обряды» Лаврентьевой Л.С., Смирнова Ю. И.